Sau vụ li hôn với nam diễn viên hài người Anh Russell Brand vào cuối tháng 12 năm 2011, Perry cảm thấy thực sự muốn làm một album "cực kỳ đen tối", đen tối hơn những sản phẩm âm nhạc trước đây của cô. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí L' Uomo Vogue vào tháng 6 năm 2012, nữ ca sĩ cho biết: "Đó là những điều không thể tránh khỏi sau những gì tôi đã trải qua. Nếu tôi có một cỗ máy thời gian thì tôi sẽ trở về quá khứ nhưng sự thật là tôi không thể, cho nên bạn sẽ khám phá thêm một phần nào đó từ con người của tôi".[7] Perry tuyên bố rằng cô sẽ "không cho một chút ánh sáng nào lọt qua" khi cô bắt đầu thực hiện thu âm Prism từ tháng 11 năm 2012. Tuy nhiên quá trình sáng tạo đằng sau Prism biến nó thành một album khác xa với những gì Perry dự kiến: Nữ ca sĩ thật sự cảm thấy có hứng thú với một video dài 6 phút của Eckhart Tolle, tác giả của cuốn tự truyện The Power of Now. Cô nói: "Khi bạn mất một thứ gì đó có vẻ như gần như mọi thứ gắn liền với nó sụp đổ nhưng nó cũng để lại một lỗ hổng lớn để cho những thứ gì đó tuyệt vời đi qua.[8] Perry cuối cùng cũng có những định hướng mới tích cực hơn cho album. Nữ ca sĩ tiết lộ với MTV News: " Không thực sự chắc chắn rằng có bất kỳ yếu tố đen tối nào trong album, cũng không có một sự chắc chắn nào về kết cấu cũng như màu sắc của nó nhưng tôi nghĩ tôi đã nói khi tôi đi qua những giai đoạn khác nhau thì có lẽ tôi đã thực sự cho ánh sáng len lỏi và đi qua". Cuối cùng Perry cũng miêu tả album sẽ "tự nhiên hơn, trung thực và nhạy cảm hơn Teenage Dream", nhưng cô cũng nói nó sẽ "có nhiều sự vui nhộn hơn".

Johnny Wujek, nhà thiết kế trang phục cho Katy Perry ở tour diễn California Dreams, đã phát biểu trong một cuộc phỏng vấn: "Chúng tôi đã nghe một bài hát mới trong album sắp phát hành của Katy và tôi như là...'Chúa ơi', tôi đã thấy video bài hát và cô ấy cũng vậy; điều này cứ như thể tôi và cô ấy có chung suy nghĩ vậy"[9]. Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Billboard vào cuối năm 2012, Perry nói rằng cô ấy muốn tự thưởng cho mình một kỳ nghỉ ngơi trước khi bắt tay vào việc ghi âm các bài hát trong album mới; cụ thể:

"Tôi là một người trưởng thành và những gì tôi làm không phải là sự vội vàng để dẫn đến thất bại, tôi sẽ không dùng súng để tự bắn vào chân mình. Tôi cần tận hưởng cuộc sống để nhìn lại những thứ giá trị trong những gì tôi hát. Đó luôn luôn là trường hợp của tôi... Tôi biết chính xác việc tôi cần làm với những đĩa nhạc tiếp theo. Tôi cũng biết cả bìa đồ họa, màu sắc cũng như giai điệu... Tôi còn biết hình ảnh của tour diễn tiếp theo của tôi sẽ như thế nào... Và tôi cũng thật sự vui nếu như những tầm nhìn trên của tôi trở thành hiện thực."[10]

Perry cũng nói rằng cô không muốn album mới của cô bị gọi là Teenage Dream 2.0, "Đó sẽ là một điều ngớ ngẩn. Tôi thực sự không có một lợi ích nào nếu tôi không cố gắng và vượt qua bản thân mình ở mọi góc độ". Hơn nữa, Perry nói thêm: "Tôi đang thực hiện những công việc nhỏ nhặt và ở đây tôi đang ở trong phòng thu với các nghệ sĩ khác và mọi thứ diễn ra rất ổn. Tôi đang bắt đầu "phủi bụi các bánh xe" một chút: [Tôi] đi với một số người trong nhóm trong tháng 11 [năm 2012] và có những sự hợp tác vui vẻ với họ mà có lẽ mọi người sẽ không tưởng tượng ra được".[10] Nữ nghệ sĩ nói với L'Uomo Vogue rằng album sẽ chứa trong nó những yếu tố đen tối hơn (darker) so với những sản phẩm trước.[11] Diplo,[12] Emeli Sandé,[13] Sia Furler, Klas Åhlund, Greg Kurstin, Dr. Luke, Max Martin, Greg Wells, Juicy J, Sarah Hudson, Cirkut, Stacie Orrico và Bonnie McKee là những nghệ sĩ đã hợp tác với Perry trong album. Trong khoảng thời gian diễn ra tour diễn California Dreams, Perry bắt đầu thu âm "từng mảnh nhỏ ý tưởng" trên điện thoại của mình. Cô bắt đầu bước vào studio vào tháng 11 năm 2013 cùng Greg Kurstin và Greg Wells, và cô cảm thấy mình như bước vào một nơi đen tối. Perry đã trải qua rất nhiều cuộc họp bàn ý tưởng bao gồm cả một chuyến đi đến Châu Phi và những cuộc họp bắt đầu lại từ tháng 3 năm 2013. Cô tiếp tục hợp tác với Dr. Luke, Bonnie McKee, và Cirkut tại quê nhà Santa Barbara, California. Còn tại Stockholm cô đã hợp tác với Max Martin, Stargate, Benny Blanco, Juicy J, Jonatha Brooke, Sia Furler, Bloodshy và Klas Åhlund. Perry cũng đã gợi ý rằng họ nên phát hành album vào quý IV năm 2013.

Tháng 4 năm 2013, Perry tuyên bố rằng album đã hoàn thành xong một nửa và cô mô tả nó như album của chứng "tâm thần phân liệt" ("schizophrenic" album); cô còn thêm rằng: "Khi tôi ra ý kiến của mình về việc phát hành album đó cho các hãng đĩa thì cuộc đua đã thực sự bắt đầu, áp lực bắt đầu đè nặng lên bản thân". "Greg Wells cho phép tôi nói ra. Không phải là tôi không thể tìm thấy điều đó với những người khác nhưng ông chỉ cho phép tôi. Max [Martin] và [TS] Luke là 2 người thúc đẩy tôi nhiều nhất. Ở trong một nhóm, mỗi người chúng tôi có một thế mạnh nhất định; với Max đó là sự lựa chọn giai điệu, Luke là sản xuất và tôi đảm nhiệm phần lời xương sống của bài hát và giai điệu. Làm việc với Bonnie McKee giống như một phiên "hành hạ tình cảm" vậy, Bonnie và tôi tranh luận với nhau như trong một trận chiến để tìm ra lời hay nhất cho các bài hát." [14]

Tháng 7 năm 2013, McKee tiết lộ rằng cô và Perry đã cùng nhau viết 4 bài hát về quê hương Santa Barbara, California của Perry và nói thêm rằng họ đã trưởng thành lên rất nhiều.[15] Tháng tiếp theo, McKeee nói: "Vâng, như bạn đã biết chúng tôi đang hợp tác cùng nhà sản xuất âm nhạc Dr.Luke và Max Martin, và tôi xem họ như những thiên tài của giai điệu...". Perry đã có một ý tưởng rất cụ thể về những gì cô ấy muốn. "[Luke] & [Max] trở lại với bài hát và chúng tôi đã tìm thấy những câu chuyện trong bài hát đó".[16]

Tháng 8 năm 2013, tại lễ trao giải MTV Video Music Awards 2013, Perry tiết lộ album sẽ rất "u tối" và cô giải thích rằng cô đang ở một nơi đen tối trong cuộc sống của cô ấy vào thời điểm ban đầu khi thực hiện album. Lý do mà album mang tên Prism là bởi vì sau khi hoàn thành album cô tự thấy nó như một sự phản ánh, đối chiếu sự làm việc của bản thân cô; cuối cùng "để ánh sáng xuyên qua thân mình" ("let the light in") và làm cho cô có cảm giác "như một chiếc lăng kính" ("very prismatic"). Cô nói rằng cô sẽ nhận lấy ánh sáng, làm chúng tán sắc thành nhiều màu, trải chúng ra từ bản thân mình thông qua những bài hát.[17]